Ο Διαμεσολαβητής είναι ένα τρίτο σε σχέση με τους διαδίκους πρόσωπο, το οποίο επιλέγεται από κοινού από αυτούς, προκειμένου να τους συνδράμει, με τις ιδιαίτερες δεξιότητες που διαθέτει και τις τεχνικές που χρησιμοποιεί, στην προσπάθειά τους να επιλύσουν οι ίδιοι εξωδικαστικά τη διαφορά τους. Έχει λάβει κατάλληλη εκπαίδευση, έχει συνήθως εξειδικευθεί στην επίλυση διαφορών συγκεκριμένης φύσης (εμπορικές, οικογενειακές κλπ), έχει διαπιστευθεί από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και υπάγεται σε αυστηρό Κώδικα Δεοντολογίας, η μη τήρηση του οποίου επιφέρει σοβαρές κυρώσεις και μπορεί να οδηγήσει και σε ανάκληση της διαπίστευσής του.
Ο Διαμεσολαβητής δεν αποφασίζει τι είναι δίκαιο ή σωστό, δεν κρίνει, δεν είναι ούτε δικαστής ούτε διαιτητής, αλλά ενεργεί καταλυτικά και παρεμβαίνει μεταξύ των μερών, με μοναδικό σκοπό να διευκολύνει το διάλογο και τις διαπραγματεύσεις τους, ώστε αυτά να καταλήξουν τα ίδια σε μία επιθυμητή και βιώσιμη λύση. Ο Διαμεσολαβητής είναι ειδικά εκπαιδευμένος και μπορεί να ενεργεί με τρόπο που να εμπνέει εμπιστοσύνη και σεβασμό στους ενδιαφερόμενους. Είναι αυτός που ελέγχει τη ροή της διαδικασίας, φροντίζει να μεταβαίνει αυτή ομαλά από στάδιο σε στάδιο, να εξελίσσεται δημιουργικά και να οδεύει στην επίτευξη συμφωνίας.
Ο Διαμεσολαβητής ενθαρρύνει τα μέρη να αναπτύξουν τις προτάσεις τους και να σκεφθούν πιθανές δημιουργικές λύσεις της διαφοράς που τους απασχολεί. Καθ’ όλη τη διάρκεια της διεξαγωγής της Διαμεσολάβησης, ο Διαμεσολαβητής εξασφαλίζει την ισότιμη συμμετοχή των μερών σε αυτή, εξομαλύνει τις αντιθέσεις, διατηρεί τις ισορροπίες, διασφαλίζει μια ήρεμη και πολιτισμένη ατμόσφαιρα, που θα συμβάλει τελικά στην εξεύρεση της επιθυμητής λύσης από τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Ο Διαμεσολαβητής αξιοποιεί όλες τις τεχνικές διαλόγου, επικεντρώνεται στα σημεία σύγκλισης των απόψεων και αναζητά τα πραγματικά συμφέροντα και τις πραγματικές ανάγκες των μερών, έτσι ώστε να τα βοηθήσει να οδηγηθούν σε σύναψη μίας αμοιβαία αποδεκτής, βιώσιμης και επωφελούς συμφωνίας. Αυτό το επιτυγχάνει ως εξής: